Dział Pieczy Zastępczej

CZYM JEST PIECZA ZASTĘPCZA

Piecza zastępcza jest sprawowana w przypadku niemożności zapewnienia dziecku opieki i wychowania przez rodziców. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej powinno nastąpić po wyczerpaniu wszystkich innych form pomocy rodzicom, chyba że dobro dziecka przemawia za niezwłocznym zapewnieniem mu pieczy zastępczej. W myśl ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r. piecza zastępcza sprawowana jest w formie rodzinnej i instytucjonalnej.

Rodzinna piecza zastępcza

Dziecko ma zagwarantowane prawo do wychowania w rodzinie, a w razie konieczności wychowywania poza rodziną – do opieki i wychowania w rodzinnych formach pieczy zastępczej, jeżeli jest to zgodne z dobrem dziecka. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:

1. rodzina zastępcza:
   1. spokrewniona (tworzą ją małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, będący wstępnymi – dziadkowie lub rodzeństwem dziecka),
   2. niezawodowa (tworzą ją małżonkowie lub osoba niepozostająca w związku małżeńskim, niebędący wstępnymi – dziadkowie lub rodzeństwem dziecka),
   3. zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna.
2. rodzinny dom dziecka.

Rodzinne formy pieczy zastępczej stanowią formę wsparcia dla rodzin biologicznych przeżywających trudności w wypełnianiu swoich funkcji.

Rodziny zastępcze oraz rodzinne domy dziecka zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie, traktują je w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobistej, zapewniają dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych, zapewniają kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych, rozwój uzdolnień i zainteresowań, zaspokajają jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne i religijne, a także zapewniają ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie prywatne dziecka oraz umożliwiają kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej.

Objęcie dziecka jedną z w/w form pieczy zastępczej następuje na okres nie dłuższy niż do osiągnięcia przez nie pełnoletności, a w określonych ustawowo przypadkach – nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia. Dziecko umieszcza się w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka do czasu zaistnienia warunków umożliwiających jego powrót do rodziny naturalnej, a zatem do czasu przezwyciężenia trudności, które stanowiły przyczynę umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Jeżeli powrót dziecka do rodziny naturalnej nie jest możliwy, podejmuje się czynności zmierzające ku umieszczeniu dziecka w rodzinie adopcyjnej.

Instytucjonalna piecza zastępcza

Umieszczenie w instytucjonalnej pieczy zastępczej następuje w sytuacji, gdy brakuje możliwości umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej.

Instytucjonalna piecza zastępcza sprawowana jest w formie:

• placówek opiekuńczo-wychowawczych,
• regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych,
• interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych.

Placówki opiekuńczo-wychowawcze zapewniają dziecku całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokajają jego niezbędne potrzeby, realizują plan pomocy dziecku. Umożliwiają mu kontakt z rodzicami i innymi bliskimi, chyba że sąd postanowi inaczej. Zapewniają dostęp do kształcenia dostosowanego do wieku i możliwości rozwojowych dziecka. Obejmują je działaniami terapeutycznymi oraz zapewniają korzystanie ze świadczeń zdrowotnych.

Regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne oraz interwencyjne ośrodki preadopcyjne zapewniają dzieciom specjalistyczną opiekę medyczną i rehabilitację.

Umieszczenie w instytucjonalnej pieczy zastępczej, podobnie jak w przypadku pieczy o charakterze rodzinnym, następuje po wyczerpaniu wszelkich form pomocy rodzinie i trwa do czasu zaistnienia warunków umożliwiających powrót dziecka do rodziny biologicznej albo umieszczenia go w rodzinie zastępczej bądź adopcyjnej.

Na terenie naszego miasta znajduje się Powiatowa Placówka Opiekuńczo-Wychowawcza, która mieści się przy ul. Hetmańska 21 w dzielnicy Bory tel. 32 615-03-88, 32 615-04-22.

KTO MOŻE ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ LUB RODZINNYM DOMEM DZIECKA czyli wymagania dla kandydatów na rodziców zastępczych

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone małżonkom lub osobie nie pozostającej w związku małżeńskim, którzy:

• dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej tj. świadczą swoim dotychczasowym zachowaniem, że będą dobrze pełnić tę rolę,
• nie są i nie byli pozbawieni władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona,
• wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego,
• nie są ograniczeni w zdolności do czynności prawnych,
• są zdolni do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
• przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, m.in. rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań oraz wypoczynku i organizacji czasu wolnego. Należy uznać, że kryterium “odpowiednich warunków mieszkaniowych i bytowych” jest kryterium ocennym, które nie zostało ściśle sprecyzowane. Oceny jego spełniania dokonuje organizator rodzinnej pieczy zastępczej tj. Dział Pieczy Zastępczej MOPS w Jaworznie.

Warto dodać, że w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów, np. wynagrodzenie za pracę, emeryturę. Ponadto kandydaci na rodziny zastępcze niezawodowe lub zawodowe oraz rodzinne domy dziecka nie mogą być skazani prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Kandydaci do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej oraz do prowadzenia rodzinnego domu dziecka winni posiadać świadectwo ukończenia szkolenia organizowanego przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

WSPARCIE DLA RODZIN ZASTĘPCZYCH

Organizator rodzinnej pieczy zastępczej tj. Dział Pieczy Zastępczej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie przygotowuje rodzinę zastępczą poprzez:

• udzielenie informacji o dziecku i jego sytuacji rodzinnej, w tym informacji o rodzeństwie;
• zapewnienie rodzinie zastępczej, w miarę potrzeby kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem go w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka;
• przekazanie dokumentacji dziecka, m. in.: odpisu aktu urodzenia, dokumentacji o stanie zdrowia dziecka, dokumentów szkolnych, kart szczepień oraz diagnozy psychofizycznej dziecka;
• udzielenie informacji o specyficznych potrzebach dziecka, w tym o orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczeniu o potrzebie udziału w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych oraz konieczności objęcia dziecka pomocą profilaktyczno-wychowawczą lub resocjalizacyjną albo leczeniem i rehabilitacją.

Dział Pieczy Zastępczej prowadzi ponadto działania mające na celu udzielenie wszechstronnego wsparcia osobom pełniącym funkcję rodziny zastępczej. Proponujemy m.in.:

• poradnictwo dla osób sprawujących rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieci oraz dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej,
• spotkania z pedagogiem i psychologiem,
• poradnictwo prawne,
• szkolenia mające na celu podnoszenie kwalifikacji,
• wsparcie koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej,
• udział w grupie wsparcia,
• wsparcie wolontariuszy.

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA KANDYDATOM NA RODZICÓW ZASTĘPCZYCH

• Czym kierowaliście się Państwo przy podejmowaniu decyzji związanej z pełnieniem funkcji rodziny zastępczej ?
• Czy wszyscy członkowie Państwa rodziny wiedzą o zamiarze przyjęcia dzieci do rodziny i jaki jest ich stosunek do nich ?
• Czy będziecie Państwo w stanie zaspokoić potrzeby przyjmowanych do rodziny dzieci (wypoczynek letni, czas wolny, dodatkowe zajęcia związane z rozwojem zainteresowań oraz kompensacją zaburzeń rozwojowych) ?
• Czy w przypadku choroby dziecka będą Państwo w stanie zapewnić mu prawidłową opiekę? Np. czy ktoś z rodziny będzie w stanie pomóc Państwu w sytuacjach koniecznych ?
• Jak będzie wyglądał Państwa “powszedni dzień” po przyjęciu dziecka do rodziny (podział obowiązków, opracowanie zasad wspólnego życia, ewentualne przygotowanie pokoju czy miejsca dla dziecka) ?

NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA PRZEZ KANDYDATÓW NA RODZICÓW ZASTĘPCZYCH

• Czy rodzice zastępczy mają takie same prawa jak rodzice biologiczni ?
  Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, jest najczęściej formą ograniczenia władzy rodzicielskiej rodziców biologicznych. Obowiązek i prawo wykonywania bieżącej pieczy nad dzieckiem umieszczonym w rodzinie zastępczej, jego wychowania oraz reprezentowania w dochodzeniu świadczeń alimentacyjnych należą do rodziny zastępczej. Rodzina zastępcza ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez dziecko pozostające pod ich opieką. Inne obowiązki wynikające z władzy rodzicielskiej należą do rodziców dziecka np. wybór szkoły dla małoletniego, sposobu leczenia czy wyjazd za granicę. W sytuacji, gdy dziecko zostało umieszczone w rodzinie zastępczej na podstawie orzeczenia o pozbawieniu rodziców władzy rodzicielskiej wówczas sąd ustanawia dla dziecka opiekuna prawnego. Rodzice dziecka, którym sąd ograniczył władze rodzicielską lub jej pozbawił, mają prawo do osobistej styczności z dzieckiem, chyba, że sąd te kontakty ograniczy lub zakaże.
• Jak często rodzice mogą odwiedzać dzieci będące w rodzinie zastępczej ?
  Prawo do kontaktów z rodzicami przysługuje nawet rodzicom, którzy władzy rodzicielskiej nie posiadają. Częstotliwość tych kontaktów powinna wynikać ze współpracy i umowy pomiędzy rodzicami naturalnymi a rodziną zastępczą lub też powinien uregulować ją sąd rodzinny.
• Jak długi jest czas oczekiwania na przyjęcie dziecka ?
  Ten czas jest trudny do określenia. Niektórzy rodzice zastępczy czekają na dziecko kilka tygodni, kilka miesięcy, inni ponad rok. Uzależnione jest to od sytuacji i potrzeb dzieci mających trafić do rodzinnej pieczy zastępczej.
• Czy rodzina zastępcza musi przyjąć każde dziecko, czy może określić np. przedział wiekowy dziecka, którym będzie się zajmowała ?
  Pracownicy Działu Pieczy Zastępczej MOPS w Jaworznie oraz trenerzy szkolący kandydatów na rodziny zastępcze biorą pod uwagę wskazówki rodziców zastępczych dotyczące wieku dzieci. Niektórzy rodzice chcą zajmować się wyłączenie niemowlakami, inni widzą się jedynie w opiece nad starszymi dziećmi. Dlatego rodziny mają prawo odmówić przyjęcia dziecka, którym w ich ocenie nie będą umiały się zająć. Taka odmowa nie skutkuje brakiem kolejnych propozycji.

JAK ZOSTAĆ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ

• Jeżeli potrafisz zrozumieć dzieci potrzebujące opieki, ich problemy oraz chcesz im pomóc
• Jeżeli chcesz coś zrobić dla dobra dzieci
• Jeżeli z empatią potrafisz odnosić się do ich rodziców
• Jeżeli lubisz wyzwania:
  • Omów plany przyjęcia dziecka w opiekę zastępczą ze swoją najbliższą rodziną, uwzględnij opinię swoich dzieci, decyzję podejmijcie wspólnie,
  • Zastanówcie się, jakie są wasze motywacje przyjęcia dziecka,
  • Skontaktuj się z doświadczoną rodziną zastępczą i naszym Działem Pieczy Zastępczej – chętnie odpowiemy na Twoje pytania.

APEL: ZOSTAŃ RODZINĄ ZASTĘPCZĄ – PODARUJ MIŁOŚĆ

Rodzina jest prawdziwym sanktuarium życia ( …) Miejscem, w którym życie może w sposób właściwy być przyjęte i chronione (…) Niezależnie od związków ciała i krwi, prawdziwa miłość ojcowska i macierzyńska gotowa jest przyjąć także dzieci pochodzące z innych rodzin, obdarzając je tym wszystkim co jest potrzebne do życia i pełnego rozwoju” – Jan Paweł II – Evangelium Vitae

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworznie prowadzi akcję promującą rodzicielstwo zastępcze. Poszukujemy kandydatów na rodziców zastępczych dla dzieci, które pozbawione są własnego domu, a potrzebują miłości i zrozumienia, aby w przyszłości wiedziały co znaczy ciepło domowego ogniska.

Jeśli myślisz o stworzeniu dzieciom, których nie mogą wychowywać rodzice biologiczni, prawdziwego domu z kochającą rodziną – Przyjdź! Pomożemy Ci podjąć decyzję!

Jeśli są wśród Was, w Waszych kręgach i grupach przyjaciół osoby zainteresowane pomocą dzieciom, pragnące zostać kwalifikowaną rodziną zastępczą gorąco prosimy o przekazanie tego apelu i o kontakt z nami.

Wszystkie osoby zainteresowane zapraszamy do Działu Pieczy Zastępczej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie ul. Inwalidów Wojennych 14 od poniedziałku do piątku w godzinach od 7.00 do 15.00. Zostaną tu Państwu udzielone wszelkie niezbędne informacje dotyczące rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności jak można zostać rodziną zastępczą, jakie obowiązują wymagania formalne i procedury.

USAMODZIELNIANI WYCHOWANKOWIE

Proces usamodzielnienia to proces wychowawczy mający na celu podjęcie przez osobę usamodzielnianą dojrzałego życia w integracji ze środowiskiem.

Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. od dnia 01.01.2012 r. obowiązują poniższe zasady dotyczące pomocy przysługującej osobom usamodzielnianym, które rozpoczynają proces usamodzielnienia.

Osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletniości, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo – terapeutyczną, w przypadku, gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu oraz osobie opuszczającej dom pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy, specjalny ośrodek wychowawczy, młodzieżowy ośrodek socjoterapii zapewniający całodobową opiekę i młodzieżowy ośrodek wychowawczy, Dział Świadczeń Pieczy Zastępczej MOPS w Jaworznie przyznaje pomoc na:

• kontynuowanie nauki,
• usamodzielnienie,
• zagospodarowanie.

Ponadto udziela się pomocy w uzyskaniu:

• odpowiednich warunków mieszkaniowych,
• zatrudnienia.

Warunkiem przyznania pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie jest wskazanie przez osobę usamodzielnianą, co najmniej na dwa miesiące przed osiągnięciem pełnoletniości, danych osoby, która podejmuje się pełnienia funkcji opiekuna usamodzielnienia oraz pisemnej zgody tej osoby, złożenie indywidualnego programu usamodzielnienia, złożenie wniosku o przyznanie pomocy w Dziale Świadczeń Pieczy Zastępczej MOPS w Jaworznie. Indywidualny program usamodzielnienia przygotowuje osoba usamodzielniana wraz z opiekunem usamodzielnienia przy współpracy pracownika Działu Pieczy Zastępczej MOPS w Jaworznie. Indywidualny program usamodzielnienia staje się podstawą przyznania świadczeń na usamodzielnienie.

DO ZADAŃ OPIEKUNA USAMODZIELNIENIA NALEŻY:

• zaznajomienie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnianej,
• opracowanie, wspólnie z osobą usamodzielnianą, indywidualnego programu usamodzielnienia,
• ocena realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia oraz jego modyfikowanie,
• współpraca z rodziną osoby usamodzielnianej oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą oraz pracownikami Działu Pieczy Zastępczej i Działu Świadczeń Pieczy Zastępczej MOPS w Jaworznie,
• opiniowanie wniosku o pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki.

MIESZKANIE CHRONIONE

W ramach pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworznie prowadzi Mieszkanie Chronione dla usamodzielnianych wychowanków. Prawo do pobytu w Mieszkaniu mają usamodzielniający się wychowankowie rodzin zastępczych, placówek opiekuńczo– wychowawczych, schronisk dla nieletnich, zakładów poprawczych, specjalnych ośrodków szkolno– wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii zapewniających całodobową opiekę i młodzieżowych ośrodków wychowawczych, którzy:

• złożyli wniosek o przydział lokalu mieszkalnego z zasobów gminy,
• otrzymali pozytywną opinię Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Jaworznie,
• otrzymali pozytywną opinię placówki, w której przebywali lub opiekuna usamodzielnienia,
• kontynuują naukę i/lub pracują,
• mieszkają w Jaworznie lub zamierzają się osiedlić w Jaworznie z zamiarem stałego pobytu.

Pobyt w Mieszkaniu przygotowuje do samodzielnego życia, zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku oraz wsparcia w integracji ze społecznością lokalną. Warunkiem zamieszkania w Mieszkaniu jest zobowiązanie się osoby usamodzielnianej do realizacji zadań zawartych w indywidualnym programie usamodzielnienia oraz w kontrakcie socjalnym. Pobyt w mieszkaniu jest odpłatny, zasady odpłatności za pobyt w Mieszkaniu określa Uchwała Rady Miejskiej w Jaworznie.

Szczegółowych informacji udzielają pracownicy Działu Pieczy Zastępczej:

• osobiście: ul. Inwalidów Wojennych 14 w Jaworznie,
• telefonicznie: tel. 32 618 18 56, 32 618 18 34, 32 618 19 78, 32 618 18 55,
• za pośrednictwem poczty: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Jaworznie, ul. Północna 9b, 43-600 Jaworzno,
• za pośrednictwem e-mail:
• za pośrednictwem ePUAP: /mopsjaw/skrytkaESP